Ludwik Maciąg. Całe życie maluję swój pamiętnik
„Całe życie maluję swój pamiętnik. Moja wrażliwość zawsze zmuszała mnie do malarstwa, które sięga po nastrój chwili.”
L. Maciąg
/Kraków 1920 – Gulczewo 2007/
wystawa czynna od 28.09.2020 – 17.01.2021r.
Tu się wszystko zaczęło…
Ludwik Maciąg – znawca i wielki miłośnik koni, żołnierz kawalerii walczący o niepodległość Ojczyzny, wykładowca i dziekan warszawskiej ASP, wybitny malarz wymykający się wszelkim próbom zaszufladkowania. Kojarzony przede wszystkim z malarstwem olejnym przedstawiającym konie, sceny batalistyczne, wyścigi, biegi św. Huberta, kadry z codziennego życia stadnin, portrety, pejzaż, zwłaszcza ten rodzimy. Znakomity ilustrator książek, autor plakatów, grafik, twórca gobelinów, rzeźb, projektant znaczków pocztowych, a nawet sylwetek samochodów dla żerańskiej Fabryki Samochodów Osobowych.
W tym roku obchodzimy 100. rocznicę urodzin profesora Ludwika Maciąga, w 2004 r. uhonorowanego Bialską Nagrodą Kultury im. Anny Sanguszkowej za całokształt twórczości artystycznej i doniosły wkład w dorobek polskiej sztuki oraz utrwalanie i popularyzowanie w świecie urody polskich koni i podlaskiego pejzażu. Z racji wyjątkowej okazji, jaką jest okrągła rocznica urodzin tego Twórcy, władze Białej Podlaskiej postanowiły przypomnieć jego zasługi i przyjęły uchwałę mającą na celu upamiętnienie ścisłych powiązań Profesora z naszym regionem, jego zasług i osiągnięć.
Na świat przyszedł 13 lipca 1920 r. w Krakowie jako trzeci syn Michała Maciąga, artylerzysty armii austro-węgierskiej i pochodzącej z Dalmacji, Rozalii Dokič. Do Białej Podlaskiej rodzina sprowadziła się, kiedy Ludwik miał 2 lata. Zamieszkali w koszarach 9 Pułku Artylerii Lekkiej, który stacjonował wówczas w mieście, gdzie jego ojciec służył jako oficer. Spędzone w rytmie dźwięków sygnałówek wojskowych dzieciństwo nie pozostało bez wpływu na późniejszą twórczość artysty, który pierwsze próby malarskie miał podejmować już jako 14-letni chłopiec, wykonując własne ilustracje do „Potopu” H. Sienkiewicza czy „Panoramę bitwy pod Kircholmem”. Fascynacja klasykami polskiego malarstwa batalistycznego – Kossakami, Brandtem i Michałowskim oraz zamiłowanie do tematyki związanej z wojskiem, uzbrojeniem i końmi widoczne są już w niezwykłym szkicowniku z lat 1938-41, który obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej. Z Białą Podlaską i męskim Gimnazjum im. J.I. Kraszewskiego związane są też młodzieńcze lata nauki Ludwika, jego wspomnienia o jej dyrektorze, Stanisławie Damroszu, który wytrwale wspierał swego niezwykle uzdolnionego ucznia oraz zdana w czerwcu 1939 r. matura. Tuż po niej planował studia na warszawskiej ASP, marzenia te zniszczył wybuch II wojny światowej.
19-letni wówczas Maciąg, zbyt młody, by walczyć w kampanii wrześniowej, dzięki Józefowi, najstarszemu bratu, nawiązał pierwsze konspiracyjne kontakty i włączył się w organizację w mieście ruchu oporu. W 1942 r. rozpoczął konspiracyjną podchorążówkę, którą ukończył dwa lata później i jako „Sas” (pseudonim przejęty po Józefie, który zginął w 1943 r. w Serbii) otrzymał przydział do zwiadu konnego oddziału partyzanckiego dowodzonego przez Stefana Wyrzykowskiego „Zenona” (właściwa pełna nazwa brzmiała później – Oddział Partyzancki 34 Pułku Piechoty 9 Podlaskiej Dywizji AK).
Jako żołnierz AK tuż po wojnie, nie chcąc podzielić losu współtowarzyszy broni, ukrywał się przed NKWD. Schronienie znalazł w Janowie Podlaskim, gdzie ówczesny dyrektor stadniny zatrudnił go jako masztalerza i leśniczego.
W 1945 r. udało mu się w końcu podjąć studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Po pierwszym semestrze przeniósł się do Warszawy, gdzie dyplom uzyskał w 1951 r. ze specjalizacją grafika artystyczna. Malarstwa i rysunku uczył się pod kierunkiem prof. Tadeusza Kulisiewicza, rysownika i grafika (w latach 1950-1990 był jego asystentem) i Michała Byliny (tuż po dyplomie był adiunktem w jego pracowni) – artysty podejmującego głównie tematy historyczne i batalistyczne z dziejów oręża polskiego, ilustratora książek.
Choć od początku swej akademickiej drogi Maciąg konsekwentnie malował konie, uprawiając tym samym „podlejszy gatunek sztuki” oraz sceny batalistyczne i pejzaż uznawane za tematykę „niepoważną” i „ideologicznie niezgodną”, nie przeszkodziło mu to w objęciu w latach 1969-1972 funkcji dziekana Wydziału Malarstwa warszawskiej ASP, a od 1987 r. katedry w charakterze profesora zwyczajnego. Zmarł w Gulczewie koło Wyszkowa 7 sierpnia 2007 r.
Swoje prace Artysta prezentował na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych w Polsce i poza jej granicami. W naszym regionie można je zobaczyć również m.in. w Stadninie Koni Arabskich w Janowie Podlaskim i kaplicy Zjawienia Obrazu Matki Boskiej Leśniańskiej przy Sanktuarium MBL w Leśnej Podlaskiej. W kaplicy tej znajdują się cztery obrazy dużego formatu, które powstały dzięki staraniom paulina i historyka sztuki, o. Eustachego Rakoczego. Liczne prace Artysty znajdują się także w kolekcjach muzealnych i prywatnych na całym świecie.
Dostępna od 28 września 2020 r. do 17 stycznia 2021 r. w salach oficyny zachodniej Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej wystawa pt. „Ludwik Maciąg. Całe życie maluję swój pamiętnik” będzie swoistą opowieścią o życiu tego niezwykłego artysty, której tytułem stał się cytat z jego wspomnień. Stąd obok malarstwa, rzeźby, grafiki i gobelinów znajdą się na niej także jego najwcześniejsze – dziecięce i młodzieńcze prace.
Wystawa powstaje ze zbiorów Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej i kolekcji prywatnych.
* Informacje zaczerpnięto m.in. z opracowań albumowych, katalogów wystaw, artykułów: „Ludwik Maciąg. Wystawa Malarstwa i Grafiki w MPP w Białej Podlaskiej, 1972/73; „Ludwik Maciąg. Malarstwo”, 1994 r.; „Ludwik Maciąg. Malarstwo”, Poznań 2003 r.; „Ludwik Maciąg”, Warszawa 2008 r.; E. Bagłaj, „Koń, który nie śpi”, polskiearaby.com, „Szpital dla koni”, www.szpitalkoni.blogspot.com
